Hướng dẫn lau dọn bàn thờ ngày Tết
Hàng tháng vào mùng 1 và ngày rằm chúng ta đều dọn dẹp bàn thờ và cúng lễ. Nhưng dịp cuối năm trước thềm tết Âm lịch mới là thời điểm quan trọng để bày biện lại bàn thờ. Dù nhà cửa trang hoàng lộng lẫy, dù đủ mọi đồ trang trí xa hoa nhưng bàn thờ chưa dọn dẹp bày biện cũng chưa thể gọi là đón Tết. Chúng ta cùng tìm hiểu những nguyên tắc đúng để bày biện bàn thờ gia tiên nhé!
Nên dọn bàn thờ gia tiên vào thời điểm nào?
Thông thường, bắt đầu từ ngày 23 tháng Chạp Âm lịch thời điểm tiễn Táo Quân lên trời là mọi người bắt đầu thu xếp thời gian dọn dẹp, bày biện bàn thờ. Tới trước giao thừa là mọi việc phải hoàn tất. Việc quét dọn bàn thờ tục gọi là “quét tàn tinh”. Nhưng lưu ý nếu năm đó nhà ai có tang ma thì không được quét, kiêng khói bụi bay vào mắt người chết.
Dân gian quan niệm rằng, sau khi các Táo lên chầu trời, chỉ còn 1 số thần nhỏ ở lại “trực” để duy trì trật tự. Do đó nếu có xê dịch hay đảo lộn đồ đạc cũng không mạo phạm đến các thần. Trước khi tiến hành vệ sinh ban thờ bạn thắp hương và khấn xin phép như sau:
Bài văn khấn trước khi lau dọn bàn thờ ngày Tết
“Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật!
Con xin tấu lạy 9 phương Trời, 10 phương chư Phật, chư Phật 10 phương.
Con xin tấu lạy vua cha Ngọc Hoàng thượng đế, Hoàng thiên hậu thổ, ngũ phương ngũ thổ long mạch thổ thần, đông trù Tư mệnh, Táo phủ Thần quân.
Tín chủ con là:……………… Ngụ tại:………………….
Con xin tấu lạy vong linh các cụ gia tiên Cửu Huyền Thất Tổ, Bà tổ cô và các bà cô các đời, ông mãnh, cô bé đỏ, cậu bé đó dòng họ …. tại địa chỉ……
Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp năm Canh Tý. Con xin phép được bao xái lại bàn thờ gia tiên để cho sạch sẽ để tiễn năm cũ, đón năm mới tới. Mong chư vị Phật Thánh, các cụ gia tiên tiền tổ, bà tổ cô, ông mãnh, cô bé đỏ, cậu bé đỏ của họ…, chấp thuận.
Nam mô a di đà Phật! Nam mô a di đà Phật! Nam mô a di đà Phật”.
Quy trình lau dọn bàn thờ ngày Tết
Sau hơn nửa tuần nhang thì bạn có thể tiến hành vệ sinh bát nhang và bàn thờ. Trước khi thực hiện lau dọn, gia chủ phải tắm rửa sạch sẽ. Sau đó chuẩn bị đĩa hoa quả đặt lên rồi thắp hương. Sau đó khấn thông báo với các thần linh và gia tiên về việc hôm nay sẽ dọn bàn thờ. Mời thần linh và gia tiên tạm lánh để con cháu thực hiện công việc.
Đợi cho hương cháy hết gia chủ mới bắt đầu tiến hành dọn dẹp. Khi bắt tay vào việc, ngoại trừ bát hương, bài vị cần giữ nguyên không đụng. Cần phải chuẩn bị một chiếc bàn hoặc mâm trên có phủ giấy trắng hoặc giấy đỏ để đặt các đồ thờ. Nếu gia đình ngoài gia tiên còn thờ các thần linh khác thì phải chuẩn bị hai chỗ đặt khác nhau.
Bài vị và bát hương gia tiên không được xê dịch vì sợ “động” sẽ ảnh hưởng đế con cháu. Do vậy chỉ nên lấy tay giữ và dùng khăn sạch nhúng vào rượu pha với gừng giã nhỏ lau cho sạch. Nước để lau dọn bàn thờ gia tiên nên là rượu trắng hòa với gừng hoặc tỏi giã nhỏ để tẩy uế.
Về thứ tự công việc, nếu có bài vị thì trước hết phải lau bài vị rồi sau mới lau đến bát hương và các đồ cúng khác. Nếu gia đình thờ cả thần Phật thì phải lau dọn bài vị thần Phật trước rồi mới lau bài vị gia tiên. Việc lau dọn ban thờ cũng thường được kết hợp với thay chân nhang trên bát nhang.
Cách tỉa bát nhang đúng cách để tránh hao tài
Sau một năm với nhiều dịp giỗ, lễ, các bát hương đã khá đầy. Chân nhang nên cần tỉa bớt đi nhưng phải để lại một số chân nhang cũ. Chẳng hạn 3 hoặc 5 hoặc 7 hoặc 9 tức là các số lẻ. Các đồ lễ xin trong năm cũ, hoặc các năm cũ có thể hóa vào ngày này. Cũng không nên cầm ngược bát hương đổ hết tro ra ngoài mà nên dùng thìa xúc từng thìa nhỏ ra. Bởi lẽ việc đổ hết tro và chân nhang ra ngoài bị người xưa quan niệm gây hao tán tài lộc cho gia chủ. Các chân nhang sau khi tỉa ra phải đốt rồi thả xuống sông suối hoặc bón cây chứ không nên đổ lung tung.
Các bát hương sau khi lau và tỉa chân nhang xong, đợi cho khô ráo thì dùng các tờ tiền vàng đốt hơ quanh. Nếu bát hương thờ thần Phật thì dùng 7 tờ tiền vàng. Bát hương tổ tiên thì 3 tờ. Gia chủ cầm các tờ tiền đó đốt hơ quanh bát hương để cho cháy một nửa thì bỏ vào trong. Đợi cho tiền vàng cháy hết thành tro thì đổ tro vào một lượt gọi là “ra nhỏ vào lớn”. Tượng trưng cho mong muốn “tiền vào như nước tiền ra nhỏ giọt”.
Ngược lại nếu lúc đầu không dùng thìa múc mà đổ tống ra xong lúc sau lại dùng từng thìa múc tro vào thì gọi là “vào nhỏ ra lớn”. Tượng trưng cho “tiền ra nhiều mà tiền vào ít”. Sau công đoạn này, gia chủ đặt lại bát hương lên bàn thờ và thắp hương mới.
Kết luận
Thường sau khi lau dọn xong, gia chủ thắp hương và khấn một lần nữa báo cáo công việc đã hoàn tất. Đồng thời cầu xin gia tiên phù hộ độ trì cho con cháu mạnh khỏe bình an. Nhà nào cẩn thận làm thêm mâm cơm, cúng ngay trong ngày để cho ấm cúng. Lưu ý bài văn tế này có thể dùng để lau dọn bàn thờ cúng rằm, mùng 1 hàng tháng.
Xem thêm: Điềm báo may mắn sắp đến
